Een avondje naar de bingo, voetballen op zondagochtend: veel mensen zoeken wekelijks het gezelschap van vrienden om een leuk spel te spelen. Vroeger gebeurde dat nog veel vaker en de lijst met volksspelen is dan ook lang. Je kon gaan klootschieten of je geluk beproeven op de kolfbaan. Sommige lui hielden van wat meer lugubere spelen, zoals paling- of ganstrekken. Een ander populair spel met een ook wat lugubere naam was het bekkesnijden.
Bloedende snee
Het werd gespeeld op bruiloften, kermissen en in de kroeg en het doel was om de tegenstander een snee in de wang toe te brengen met een mes of muntje. Het werd gezien als een edel spel en had dan ook zeker niets te maken met dronkemansgevechten in de kroeg. Nee, het bekkesnijden geschiedde vaak met een mes zonder punt en volgens strikte regels. Meestal resulteerde het dan ook in niet meer dan een bloedende snee.
Hoog aanzien
En die bloedende snee daar zat je als bekkesnijder helemaal niet mee. Deze mannen stonden namelijk hoog in aanzien en met wat littekens in je gezicht vielen de dames bij bosjes voor je. Waarschijnlijk togen er dan ook heel wat meiden richting het Gooi, want de Gooise boeren waren de meest beruchte bekkesnijders. De beste snijder van het dorp had de status van voorvechter en droeg zijn mes op de hoed met daarnaast een hanenveer. Een tweede mes hing hij boven de deur van de herberg of aan een balk in de gelagkamer. Wie het aanraakte, of er ook maar naar keek, nam de uitdaging aan en moest het tegen de voorvechter opnemen. Dorpen met een voorvechter waartegen niemand durfde te strijden, waren beroemd in de wijde omgeving.
Keizerlijke plakkaten
Machthebbers zijn nooit erg blij geweest met het volksspel en probeerden het dan ook te verbieden. In de 16e eeuw al werden er keizerlijke plakkaten uitgebracht tegen het bekkesnijden. Pas in de 19e eeuw raakte het helemaal uitgestorven.
Bronnen: ‘Volksverhalen uit Utrecht en het Gooi’ door Willem de Blécourt, Gevonden Geschiedenis, ‘De Volksvermaken’ door Jan ter Gouw en Wikipedia. Afbeelding: Jan Steen, ‘ruzie over een kaartspel’.
Het is nooit helemaal uitgestorven. Er wordt trouwens een boek over de geschiedenis van het Bekkesnijden geschreven. Zie: http://www.bekkesnijders.blogspot.com
Bedankt voor je reactie! In welke hoedanigheid wordt in Nederland nog aan bekkesnijden gedaan? Wellicht interessant ter aanvulling van bovenstaande tekst.