Holland op z’n smalst

Holland op zijn smalst was vroeger de naam van het gebied rond Velsen en Beverwijk. Logisch, Holland was daar ook op zijn smalst!

Aan de ene kant de Noordzee, aan de andere kant het enorme Wijkermeer. Met daartussen een stukje land van een kilometer of 8 (sommige bronnen vermelden 7 of 11 kilometer, veel was het in ieder geval niet).

Door deze geografische flessenhals heeft de streek flink te lijden gehad. Eeuwenlang trokken tal van manschappen op oorlogspad, er werd nogal wat strijd gevoerd in Holland, door het smalle landreepje en vernielden bijna alles wat ze tegenkwamen. Op een gegeven moment waren in Beverwijk nog maar een paar huisjes en een kerktoren over.

Door alle inpolderingen is Holland op zijn smalst allang niet meer Holland op zijn smalst. Het enige wat er nog aan herinnert is een fietspad met deze naam.

Dat de naam uiteindelijk een leven is gaan leiden als gezegde komt waarschijnlijk door het pamflet ‘Holland op zijn smalst’ van Victor de Stuers uit 1873, waarin de man snoeiharde kritiek uit op de verwaarlozing van de monumenten en kunstschatten in Nederland. Dankzij hem hebben we in Nederland monumentenzorg en het Rijksmuseum.

(Met dank aan Jan van der Linden – Kaart van Joost Jansz. Bilhamer – 1575)