Het echobos van Muiderberg

Muiderberg kende vroeger een volstrekt uniek beroep: echo-oproeper. Deze persoon was nodig om de echo bij de echomuur in het echobos te demonstreren. De oproeper nam een groepje mee, positioneerde iedereen op de juiste plek en zette dan het oproepgedicht in.

 

Echo, echo,

Wonder van deez’ dreven

Reeds eeuwen hield gij krachtig stand

Wat ook verging, gij zijt gebleven

Nog roemt men u in ieder land.

 

Tuinlieden

Een fantastisch fenomeen die echo. In 1613 al werd ie ontdekt. Tuinlieden waren aan het snoeien en wieden op buitenplaats Rustrijk en schrokken toen ze zichzelf opeens dubbel hoorden. Iedereen in de buurt werd direct op de hoogte gesteld en nieuwsgierig dromden allen samen. Maar waar die echo nou vandaan kwam? Niemand die het wist. Wel besloot de eigenaar van Rustrijk dat het iets bijzonders was en er werd een halfronde rieten mat in het bos geplaatst om het geluidseffect te versterken.

In het jaar van ontdekking was het fenomeen zo opzienbarend dat Pieter Cornelisz. Hooft, de grote dichter, het direct een rol gaf in zijn stuk Geeraerdt van Velsen. Misschien niet heel toevallig. Hooft woonde vlakbij Rustrijk, in het Muiderslot. In de tragedie Geeraerdt van Velsen schrijft hij de echo toe aan Timon de Tovenaar.

Viezig mannetje

Timon was een mannetje met een gele huid, vol rimpels, ongekamd sliertig haar en een enorme baard. Hij woonde helemaal alleen in een eik op een heuvel in Muiderberg. Bezoek kreeg hij niet veel, maar soms waagde iemand het bij hem langs te gaan om hem om raad te vragen. Hij fungeerde als een orakel. Zijn antwoorden waren dan ook, zoals vaker bij orakels, redelijk vaag en voor meerdere interpretaties vatbaar.

Naarmate Timon ouder werd liet hij zich steeds minder zien en op een gegeven moment haalde hij alleen nog plezier uit het plagen van mensen. Zo kregen twee mannen eens ruzie omdat de één dacht dat de ander hem steeds napraatte. De ruzie liep bijna uit de hand, tot iemand het duo vertelde dat Timon weer één van zijn streken uithaalde.

En volgens Hooft ging dat dan ongeveer zo:

Ghy die mijn eyghen stem te rugghe kaetst, in ’t oor,

En antwoordt met mijn mondt, waer zydy met u wonder?

Onder.

Indien ghy u vermeet te wesen een vermonder

Van ’t gheen dat sal gheschiên, soo gundt dat ick coom in.

Coom in.

Op saecke van ghewicht ick hooren soud’ uw sin.

Wat raet om ’t hol zijn deur te vinden in dese’ hoecken?

Soecken.

Muiderberg aan Zee

De verwondering over de echo die recht uit de grond lijkt te komen bleef ook in de eeuwen na Hooft. De rieten mat maakte plaats voor een stevige muur. Aan het begin van de 20^e eeuw was Muiderberg een welvarende badplaats aan de Zuiderzee. Bij goed weer togen hordes Amsterdammers richting Gooi voor een fijn dagje strand. Ze kwamen met de fiets of met de Gooische Stoomtram. In de volksmond werd die vaak de Gooische Moordenaar genoemd. 117 mensen overleefden een confrontatie met het gevaarte niet.

Naast het strand werd ook de echomuur uitgebreid als attractie aangeprezen. Met succes: vooral de Amsterdamse kinderen mochten zich graag vergapen aan die wonderlijke echo. Er waren zoveel toeristen in het kleine Muiderberg dat op elke straathoek wel een café of hotel te vinden was.

Leeg bos

Aan de toeristenstroom kwam op den duur een eind. Het strand van Muiderberg wordt nu voornamelijk gebruikt door de dorpsbewoners zelf en in het echobos is het bar rustig de keren dat wij er zijn. Helemaal leeg eigenlijk. Dat geeft ons dan wel weer mooi de ruimte om de echo goed uit te testen.

 

De één gaat op het oortje staan, de ander op de dichtregel en dan schreeuwen maar en fluisteren en zingen. Ja wat goed zeg, wij krijgen er geen genoeg van!

 

O ja, er wordt beweerd dat de echo van Muiderberg gelijksprekend is en daarmee uniek in de wereld. Anderen zeggen dat dit volstrekte nonsens is omdat er bij een echo altijd sprake is van een vertraging. En wat nou precies de oorzaak is van die bijzondere echo midden in het bos? Naar verluidt heeft het iets te maken met grote holle ruimtes onder de bosbodem, maar niemand die het zeker weet. Namens Licht op Legenden dagtrips raden wij een bezoekje aan het echobos zeker aan. Kun je daarna mooi naar het Muiderslot.

Bronnen: ‘Volksverhalen uit Utrecht en Het Gooi’ samengesteld door Willem de Blécourt, ‘Geeraerdt van Velsen’ door P.C. Hooft, Frans Mensonides, Dichtbij.nl, Historische Kring Bussum, informatiebord bij echobos.