Van oudsher worden Edammers ook wel mussen genoemd. Dat is niet omdat er zo bizar veel mussen in Edam rondvliegen, of omdat de Edammers zo op mussen lijken. Nee, er gaat een heel verhaal aan vooraf.
Dwarse balken
Een groep mannen bracht een lading grote balken naar Edam. De kar was flink volgeladen, dat scheelde weer in het aantal ritjes. Bij de poort aangekomen ging de wagen er met geen mogelijkheid doorheen. De balken lagen er dan ook dwars op. Vanuit welke hoek ze het ook bekeken en hoe ze ook nadachten, de mannen hadden geen idee hoe ze al dat hout nu de poort door moesten krijgen. En daar zaten ze dus, met de handen in het haar.
Mus met strootje
Eén van de mannen keek eens wat om zich heen toen er een mus langs zijn hoofd vloog met een strootje in zijn bek. De vogel hield het strootje aan een uiteinde in zijn snavel en droeg het in de lengte voor zich uit. ‘Verrek!’ dachten de mannen, ‘das pas een goed idee’. En hop, hop, hop, alle balken werden netjes in de lengte op de wagen gestapeld en eindelijk kon alles door de poort. De Edammers hadden ook ooit last van een grote mol die alle tuintjes omwroette. Toe ze het beest eindelijk te pakken kregen bedachten ze een zware straf: de mol werd leven begraven!
(Uit: ‘Hollandsch Sagenboek van J. Sinninghe)